තලේබාන් ත්‍රස්ත සංවිධානය ඇෆ්ගනිස්ථානය යටත් කරගෙන ඉදිරියට පැමිණෙද්දී ඇෆ්ගන් හමුදාවට යටත් වීමට සිදුවිය. එම තත්වය මත ඇෆ්ගන් හමුදාව නැවත සටන් කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් විවේචන එල්ල වී ඇති නමුත් ඇෆ්ගන් අණ දෙන නිලධාරියෙකු පවසන්නේ තම හමුදාව දේශපාලනයෙන් අතහැර දමා පාවා දුන් බවයි.
215 මයිවාන්ඩ් බලකායට නායකත්වය දුන් ඇෆ්ගන් හමුදාවේ ජෙනරාල් සාමි සදත් පැවසුවේ, “දේශපාලනය සහ ජනාධිපතිවරුන් විසින් අපව පාවා දෙනු ලැබුවා, පසුගිය දශක දෙකක යුද්ධය තුළ ඇෆ්ගන් හමුදාව නිර්භීතව සටන් කළ අතර 60,000 කට වැඩි ඇෆ්ගන් ආරක්ෂක භටයින් මිය ගියා.”
තලේබාන් සංවිධානයට යටත් වූ අන්තිම නගරයක් වූ ලෂ්කාර් ගාහි හී අණදුන් සදාත්, ඇෆ්ගනිස්ථානයේ ජනාධිපති අෂ්රෆ් ඝානි විසින් කාබුල් වෙත කැඳවීමට පෙර, විශේෂ බලකායට අණ දී ඒ වන විටත් ඇද වැටීමට ආසන්න අගනුවරක් ලබා ගැනීමට කටයුතු කළේය.
තලේබාන් සංවිධානය ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අගනුවරට පහර දීමට දින කිහිපයකට පෙර සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී සාදත් පැවසුවේ “මම දන්නවා අපි ජයග්‍රහණය කරන බව. මම දන්නවා මේ අපේ රට බව, තලේබාන්වරුන් අසමත් වන බව, ඉක්මනින් හෝ පසුව ඔවුන් අසාර්ථක වන බව.”
චිත්ත ධෛර්යය සඳහා ශුභවාදී ආකල්පයක් තබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයක් නොමැතිව බදාදා දින ඔහුගේ තීරයේ සටන විස්තර කරමින් ඔහු බොහෝ අඳුරු චිත්‍රයක් ඇඳීය.
“තලේබාන් සංවිධානයට එරෙහිව අපි බිමෙහි දැඩි වෙඩි හුවමාරුවක යෙදුනෙමු.” සදාත් ලිවීය.
ඔහු තවදුරටත් පැවසුවේ, “තලේබාන් ප්‍රහාරය හමුවේ මගේ සොල්දාදුවන් ගුවන් ආධාර ලබා නොදෙන බව අසා චිත්ත ධෛර්යය විනාශ විය.”
ජෙනරාල්වරයා කියා සිටියේ ඔහුව කාබුල් වෙත කැඳවීමෙන් පසුවත්, ඔහුගේ සොල්දාදුවන්ට තවදුරටත් සටන කරගෙන යාමට සහයෝගය නොලැබෙන තෙක් ඔවුන් සටන් කළ බවත්, එම අවස්ථාවේදී ඔවුන්ට පසු බැසීමට සිදු වූ බවත්ය.
ඇෆ්ගන් හමුදාවේ වැරදි වලින් නිදහස් වීමට මම මෙහි නොසිටිමි, සදාත් සිය වැරදි ලියා තිබුනේ අසාර්ථකත්වයන් බොහෝමයක් ඇති බව පිළිගනිමිනි. “නමුත් කාරණය නම්, අපගෙන් බොහෝ දෙනෙක් නිර්භීතව හා ගෞරවාන්විතව සටන් කළ අතර, ඇමරිකානු සහ ඇෆ්ගනිස්ථාන නායකත්වය විසින් සිදුකලේ ඔවුන්ව පරාජයට පත් කිරීම පමණි.”
ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් 2020 පෙබරවාරි මාසයේදී තලේබාන් සංවිධානය සමඟ කළ ගනුදෙනුව හේතුවෙන් “අප කලාපය කෙරෙහි ඇමරිකානු උනන්දුව අවසන්වීමේ දිනයක් නියම කිරීම” හේතුවෙන් ඇෆ්ගන් හමුදාව බිඳ වැටුණු අතර එය ත්‍රස්ත බලවේග ධෛර්යමත් කළ බව ඔහු පැවසීය.
පසුව බයිඩන්ගේ පූර්ණ හා වේගවත් ඉවත් වීම තත්වයෙන් සිදුවුවේ තවත් උග්‍ර වීමක් පමණකි. එය “භූමියේ කොන්දේසි නොසලකා හැරීමකි” ඔහු පැවසීය.
ජුලි මාසයේදී තම හමුදාව දිනකට කාර් බෝම්බ හතකට පමණ මුහුණ දුන් බව ඔහු පැවසීය.
ඇෆ්ගන් හමුදාවට සටන් කිරීමේ හැකියාවට බලපාන තවත් තීරණාත්මක කරුණක් නම් තම රට ආරක්ෂා කිරීමේ හැකියාව සහ ධාරිතාව තමන් සතු බව එක්සත් ජනපදය තරයේ කියා සිටියත්, ගුවන් යානා සහ අනෙකුත් පද්ධති සඳහා කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ගේ සැපයුම් සහ නඩත්තු සහාය අහිමි වීම බව ඔහු පැවසීය.
ඇෆ්ගනිස්ථානය තුළ හමුදාව පරාජය කිරීමට දායක වූ ගැටලු ද තිබූ බව ඔහු පැවසීය.
හමුදාවේ පළපුරුද්දක් නැති නායකයින්ට හමුදාවේ ඉහළ තලයකට යාමට දේශපාලනය ඉඩ දුන් අතර අනෙකුත් දූෂණ ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් බොහෝ විට ප්‍රමාණවත් ආහාර හා ඉන්ධන නොමැතිව හමුදාව රැඳී සිටි අතර එමඟින් “මගේ භටයින්ගේ චිත්ත ධෛර්යය විනාශ කළේය” යනුවෙන් ජෙනරාල් සාදත් පැවසීය.
තලේබාන් හමුදා අගනුවරට ළඟා වෙද්දී ඇෆ්ගනිස්ථානයෙන් පලා ගිය ඝානි ඔහු විවේචනය කළේය.
ඇෆ්ගන් හමුදාව බිඳවැටීම සහ ඇෆ්ගනිස්ථානය තලේබාන් සංවිධානය වෙත ඇද වැටීම ගැන ආවර්ජනය කරමින් සදාත් මෙසේ ලිවීය: “මෙය මිලිටරි පරාජයක් වූ නමුත් එය දේශපාලන අසාර්ථකත්වයකින් පැන නැගුනි.”