ජනපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ ප්‍රතිපත්තියකට අනුව ශ්‍රී ලංකා රජය ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලි තහඩු ශ්‍රී ලංකාවේ තහනම් කිරීමට තීරණයක් ගෙන ඇත. ඒ අනුව 2020 වසර වන විට ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලු තහඩු සම්පූර්ණයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවෙන් තුරන් කිරීම රජයෙ දැක්මයි. ඒ සදහා රජය හා ජනපති ගොඩ නගා ඇති තර්කය ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලි තහඩු ස්වසන පිළිකා කාරකයකි යන්න වේ. 2020 ශ්‍රී ලංකා රජයේ දැක්මට රුසියානු පිළිතුරු 2017 අවසාන වීමටත් පෙර ලබා ගැනීමට හැකිවීම යහපාලනයේ තවත් ජයග්‍රහණයකි. ඇස්බැස්ටෝස් ප්‍රධාණ වශයෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවට ආනයනය කරන්නේ රුසියාවෙනි. කිසිසේත්ම පිළිගත නොහැකි හේතුවක් මත ශ්‍රී ලංකාවේ ඇස්බැස්ටෝස් තහනම ගැන ශ්‍රී ලංකාවේ හිටපු රුසියානු තානාපති ඇලෙක්සැන්ඩර් කර්චාවෝ විසින් ශ්‍රී ලංකා රජයට කොළඹ දී සිය අප්‍රසාදය පල කොට තිබුණි. ශ්‍රී ලංකාවේ ඇස්බැස්ටෝස් තහනමට ප්‍රධාන වශයෙන්ම සහය ලබා දෙන්නෙ ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලි තහඩු වැඩිපුරම පරිහරණය කරන ඇමෙරිකාවයි. ජීනීවා මානව හිමිකම් හා යුධ අපරාද චෝදනා ශ්‍රී ලංකාවට එල්ල කල ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ උවමනාවට, රුසියාවෙන් ආනයනය කරන ඇස්බැස්ටෝස් තහනම් කර, එම චෝදනා වලින් ශ්‍රී ලංකාව ආරක්ෂා කල රුසියානු මිතුරා සමග හොද හිත පලුදු කර ගැනීම කොතරම් අඥාණ ක්‍රීයාවක්දැයි වටහා ගැනීමට තනාපති සේවයේ අත්දැකීම් අවශ්‍ය නැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන ආර්ථිකයේ මුදුන් මුල වන ලාංකික තේ අපනයනයෙන් 25% වැඩි ප්‍රමාණයක් පසුගිය වසර 10-15ක කාලයක් තුල නොකඩවා මිළදි ගන්නා රුසියානු සමුහාණ්ඩුවේන් ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලි ආනයන ප්‍රතික්ෂේප කිරීම අපගේ ආර්ථිකයට මරු පහරක් වන බව රහසක් විය නොහැක. රුසියාවද එකට එක කිරීමකට සුදානම් නොවුනත් ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන නිෂ්පාදන රුසියාව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සිදුවිය හැකි බවට ඉගියක් අපට මුල් වරට ලබා දුන්නේ 2017 ජූලි මාසයේදීය. සිංහල භාෂාව හොදින් කතා කරන, ලංකාව තම දෙවැනි නිජබිම සේ සලකන රුසියානු විදේශ කටයුතු අමාත්‍යවරයකු සිටින අවස්ථාවක අපේ ගැටළු ගොඩින් බේරාගැනීම පිළිබඳ මනා පළපුරුද්දක් අප තානාපති කාර්යාලයට තිබෙන බව විශ්වාස කල යුතුය. එසේ වුවද ගැටළු පිළිබඳ අප රජය කිසිදු පියවරක් නොගැනීම හේතුවෙන් රුසියානු රජයේ රේගු ස්ථාන හතරකම කෘෂි නිෂ්පාදන ආනයනය කිරීමේදී ඉදිරිපත් කල යුතු රුසියානු නිරෝධායන සහතිකය ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය පරීක්ෂණාගාරා 4ක් ද පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී වැඩ අවසන් කරන ලදී.
2012 පසුව ශ්‍රී ලංකාවේ තේ රුසියාවට ආනයනය කිරීමේදී රුසියානු නිරෝධායන සහතිකය අවශ්‍ය නොවී තිබිය දී මෙම පරීක්ෂණාගාරා කුමටද යන්න අපේ නිලධාරීන්ට සිතීමට අවශ්‍ය නොවීය. රුසියානුවන් මේ සියලු දේ සුදානම් කර අපගේ තේ වැඩියෙන්ම විකිනීම සිදූවන කාලයේදී, එනම් දෙසැම්බර් 18 දා සිට මෙම තහංචි ක්‍රියාත්මක කිරීමට තීරණය කරන ලදී. මේ සියලුම දේ සිදූවන තෙක් අප තානාපති කාර්යාලය මෙන්ම මාසිකව ලක්ෂ 15 -20 වියදම් කරමින් නඩත්තු කරන මොස්කව් ශ්‍රී ලංකා තේ මණ්ඩලය පවා කිසිවක් නොසළකා හැරී සිම අප කාගේත් වරදකි. රුසියානු රජය එය හදිස්සියේ සිදුකල දෙයක් නොවන බවත්, එයින් ශ්‍රී ලංකාවෙ තේ නිෂ්පාදන මිළට ගැනීමෙන් බිද වැටීමෙන් අපට සිදූවන ආර්ථිකය හානියට පිළිතුරු සෙවීමට ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය ඉදිරිපත් නොවෙන බවත් ඊට වගකිවයුතු තානාපති අභ්‍යන්තය දැනගෙන සිටීමද පුදුමයට කරුණක් නොවෙයි. ඒ පිළිබඳ රටේ නායකත්වය දැණුවත් කිරීම හෝ නොකිරීම එම දේශපාලකයින්ගේ හැසිරීම මත නිලධාරීන් තීරණය ගන්නා බවද අද අප හොදින් දන්නා කරුණකි.
2015 වර්ෂයේ යහපාලන රජය බලයට පත් වූ විගසම සමරවීර විදේශ අමාත්‍ය විසින් රුසියානු රජය යුක්රේනියානු කැරලිකරුවන් සඳහා ශ්‍රී ලංකා තානාපති හරහා ආයුධ ලබා දී ඇති බවට චෝදනා කරමින් ජාත්‍යන්තරය වශයෙන් රුසියාවට සිදුකල කෙනෙහිලිකම් වලට එදා රුසියාව පිළිතුරු නොදීමට හේතුව අවශ්‍ය පසුබිම සකස් කිරීමයි. එදා ජේ ආර් ජයවර්ධන රජයේ 1977 සමච්චලයට නිසි කල පිළිතුරු ලැබූ අයුරින් යහපාලනයට පිළිතුරු ලැබෙන කාලය දැන් උදාවී ඇත. මෙහිදී නිලධාරීන්ගේ තර්කයන් අධ්‍යනය කිරීමේදී ජීපාර්ඩ් යුද්ධ නෞකාව සදහා රුසියානු රොස්අබෝරෝන් ආයතනයට දැනටමත් ගෙවිය යුතු 10% අත්තිකාරම් මුදල් වසර අවසානයේ දී පවා නොගෙවීම මෙන්ම රුසියානු දුරස්ථව රහස් ඔත්තු නිලධාරීන් ඇමරිකාවට හොර රහසේම භාරදීමට ලංකා රජය සුදානම් කිරීම වැනි ගැටළුද දෙරටේ මිත්‍රත්වය සුළු වශයෙන් හෝ පලුදුකර ඇත. තවදුරටත් ඒ පිළිබඳ රුසියානු විරෝධී බටහිර උපදෙස් වලට මුල්තැන දීමේන්ද අප සිදුකරන්නේද රාජතාන්ත්‍රික සම්බන්ධතාවයන්හි කැළැල් ඇති කරමින් රුසියානු රජය අවතක්සේරු කිරීමකි. එය පුටින් මතධාරී රුසියානුවන්ට අප සිදුකරන ලොකුම නිගරුවකි.
රුසියානු රේගුවේ පළමු බිල්ල ලෙස තුර්කි රජයේ ලියාපදිංචි තේ ආයතනයට ලංකාවේ සිට ලැබුණු තේ කන්ටේනරයක් තෝරාගැනීම පිළිබඳව අපගේ අවධානය යොමු විය යුතුය. එහිදී අපට සිදුවන ලොකුම අසාධාරණය නම් මෙම කුරුමිණියන් සොයාගෙන ඇත්තේ ලාංකික තේ වල නොව එම කන්ටේනරය තුල තේ වලට අමතරව රැගෙන යමින් තිබුණු තේ ඇසුරුම් කිරීමට අවශ්‍ය ලිඛිත සහතික නොමැති කාඩ්බෝඩ් අමුද්‍රව්‍ය තුල වීමයි. මේවා මෙසේ සිදුවීමට තවත් පුංචි පුංචි හේතු තියෙනවා. මොකද, එදා තුර්කිය රජය සිරියානු දේශසීමා වලදී රුසියානු ප්‍රහාරක් ගුවන් යානාවට පහරදීමෙන් පසු රුසියාව තුර්කියට නොයෙක් තහංචි දමන ලදී. පසුව තුර්කි ජනාධිපති රුසියාවට පැමිණ පුටින් ජනාධිපති හමුවිය ගැටළු නිරාකරණය කර ගත්තේය. නමුත් එම කාලයේදීම අප යුක්රේනියාවේ තානාපති ක්‍රියාකාරීත්වය රුසියාවේ ශ්‍රීලංකා තානාපති කාර්යාලයෙන් ඉවත්කර තුර්කි රාජ්‍යයේ අප තානාපති කාර්යාලයට භාරදීමත් අපි දැණුවත්ව මෑත කාලයේදී රුසියාවට සිදුකල තවත් පුංචි සමච්චලයකි. ඒ කෙසේ වෙතත් දැනටමත් රුසියාවේ සාන්තපීතර නගරයේ රුසියානු රේගුව භාරයේ අඩි 40යේ තේ කන්ටේනර් 83 තිබෙන අතර ඒවා රේගුව විසින් ලබන සතියේදී නිදහස් කිරීමට පරීක්ෂණ ගාස්තුවට පමණක් එක් කන්ටේනරයකින් රුපියල් ලක්ෂ 5ක් පමණ පාඩුවක් සිදුවන්නේය. නමුත් මෙතෙක් ඒවා නිදහස් කිරීමට කිසිදු අවසරයක් ලබා දී නොමැති අතර අප තානාපති කාර්යාලය විසින් ඒවා නිදහස් කිරීමට කිසිදු ඉල්ලීමක් හෝ අධාල රේගුව වෙත සිදුකර නොමැත.
ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදන තේ වල කුරුමිණියන් පණුවන් සිටින බවට රුසියානු මාධ්‍ය අංශ වලින් සිදුකරන පුවත්පත් හා රුපවාහිනී ප්‍රචාරය කටයුතු නිසා තේ පානය කරන රුසියානුවන් අතර ලාංකික තේ අප්‍රසන්න වීමේදී අපට සිදූවන දීර්ඝකාලීන වාණිජමය පාඩුව තක්සේරැ කල නොහැකිය. එවැනි අවස්ථාවක වාණිජමය වශයෙන් සිදූවන අපකීර්තියට තුඩුදෙන ප්‍රචාරයන් නැවැත්වීමට වහාම කටයුතු කිරීම හෝ ඒවා තමන්ට අදාළ නොවන බව පවසමින් මගහැර සිටීම තානාපති නිලධාරීන්ගේ දක්ෂ හෝ අදක්ෂතාවයි. දැනට වසර 3කට කලින් ලාංකික තේ සදහා රුසියානු තේ වෙළදපොලෙන් 33% වැඩි කොටසක් හිමි වූ නමුත් දැනටමත් එය 23% දක්වා පහත වැටී ඇති නමුත් සමස්ථ වශයෙන්ම රුසියාවට තේ අපනයන කිරීමේන් වාර්ෂිකව අපට ලැබෙන ඩොලර් මිලියන 500 කට වැඩි ආදායම අපට සුළුපටු නොවෙයි. මෙහිදී අප රජයට පෙන්වා දිය යුත්තේ 2013 වර්ෂයේ දී රුසියාව ඉන්දියාව සමග ඇති වූ දේශපාලන මත ගැටීමක ප්‍රතිපලයක් ලෙස ඉන්දියානු සහල් අපනයනය සඳහා පැනවූ තහනම ඉවත් කිරීමට ඉන්දියානුවන්ට මාස 6කට වැඩි කාලයක් ගත වු බවයි. එපමණක් නොව යම් ලෙසින් ප්‍රමිතීයෙන් බාල සහල් රුසියාවට අපනයන කිරීමේදී සිදුවිය හැකි හැකි පාඩුව ඉන්දිය රජය දරන බවට වගකීම් සහතිකයක් ලෙස ඩොලර් මිලියන 50ක වටිනාකම ඇති ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුමකට පවා අත්සන් කිරීමට ද සිදුවීමය. රුසියාවේ ලාංකික තේ ආනයනයට පනවා ඇති තහනම ඉක්මනින් විසදීම යෝග්‍ය බව අපට වැටහෙන්නේ රුසියානු-සිරියානු මිත්‍රත්වයේ ප්‍රතිපත්තියක් ලෙස, සිරියාව ද මෙම තීරණය අනුගමනය කිරීමට ඇති අවධානය අධ්‍යනය කල යුතුය. අපගේ තේ අපනයනයෙන් 10% වැඩි ප්‍රමාණයක් මිලදීගන්නේ සිරියාව බව එදාට අධාල බලධාරීන් හට මතක්කර දීමටත් සිදුවෙනවා ඇත.
රුසියාවේ සිටින අපට මෛත්‍රීපාලගේ ඇස්බැස්ටෝස් සෙවිලි තහඩු තහනම අද එක් ගැටළුවකි. එහි එක් අතුරු ඵලයක් වූයේ ශ්‍රී ලංකාවෙන් ආනයනය කරන ලද තේ ඇතුළු සියලුම කෘෂි නිෂ්පාදන ආනයනය දෙසැම්බර් 18දා සිට තාවකාලිකව සීමා කිරීමට රුසියානු රේගුව විසින් පියවර ගෙන ඇති බව නිවේදනය කිරීමයි. රුසියානු සමුහාණ්ඩුවට ඇතුළුව කසාක්ස්තානය, බෙලොරුසියාව, කිර්ගිස්තානය, ටජිකිස්තානය යන රටවල් හතරේම තේ ආනයනය නතර කිරීමේ තීරණය ක්‍රියාත්මක වීම අනිවාර්යයි. එයට පිළිතුරු සෙවීමට නම් පළමුව යහපාලන රජය රුසියානු මිතුරාට සිදුකල අසාධාරණයන් නිවැරදි කල යුතුය. අදත් එසේ නොකර සුපුරුදු පරිදි මාධ්‍ය නිවේදන නිකුත් කරමින් යහපාලන වැවිලි කර්මාන්ත හා වාණිජ කටයුතු අමාත්‍යවරුන් ඇතුළු පිරිස, ටෙකේව් ඇලෙක්සැන්ඩර් නිකොලයිවිච් රුසියානු කෘෂිකර්මාන්ත අමාත්‍යවරයාගේ ආරාධනාවක් හෝ නොමැතිව ඔහු සමග සාකච්ඡා කිරීමට සදහා මොස්කව් නගරයට සංචාරය කිරීමට නියමිතව ඇත්තේ රුසියානු නත්තල් හා නව අවුරුදු නිවාඩු කාලයේදීය. මෙම කාලයේදී මොස්කව් නගරයට පැමිණ ලාංකිකයන්ගේ තේ ගැටළු විසදීම කෙසේ වෙතත් රුසියානු වොට්කා වීදුරුවක් බීමටද රුසියානු ලලනාවන් දැක බලා ගැනීමටද මහගු අවස්ථාවක් උදාවනු ඇත. ඊට අමතරව අපගේ තේ කර්මාන්තයට නව වසරේ නිකං ලැබෙන ඇස්බැස්ටෝස් “තේ”කුරුමිණියා ඉතිහාසගත තෑග්ගක් වනවා නොඅනුමානය.
උදයාංග වීරතුංග
රුසියාවේ හිටපු ශ්‍රී ලංකා තානාපති