සෙම්බුවත්ත යනු මාතලේ ඇල්කඩුව තේ වතු යායේ ඇතුළත, ඉහළ කඳු පන්තියේ ඇති කුඩා ගම්මානයකි. එහි කඳු පන්තිවලින් ගලා එන (දිය කඳුරුවලින් ගලන) දිය පාරවල වැව් බැඳ හරස් කොට ‘සෙම්බුවත්ත’ නම් කුඩා වැවක් ඉදි කොට ඇත. ඇල්කඩුව තේ කම්හලට අවශ්‍ය විදුලිය ද, බලය ද ලබා ගැනීමට එම ජලය, නළ මාර්ගයෙන් උපයෝගි කර ගැනීමට, යන්ත්‍ර – සූත්‍ර ක්‍රියා කරවීමට එකල සුදු වතු පාලකයින් ක්‍රියා කොට ඇත.
අද තේ කම්හල අක්‍රිය තත්ත්වයේ පවතින අතර, එය අතීත නටබුන් ලෙසින් ඒ කඳුකරයේ ශේෂ වී පවතී.
සුන්දර සෙම්බුවත්ත වැව පිහිටියේ එම දැවැන්ත නටබුන් ගොඩනැඟිල්ලට කිලෝ මීටරයක් දෙකක් ඉහළින් වූ කඳුකරයේ ය. සැබැවින් ම වැව මනස්කාන්ත දසුන් මවාලයි. ඉහළ කඳු පන්තීන්ගෙන් ගලා එන සුපිරිසුදු සිහිල් ජල දහරාවන්ගේ සුපෝෂණය වූ වැවෙහි නිරතුරුව පිටාර යන දිය කඳ තවත් කුඩා දිය ඇල්ලක ස්වරූප මවාපායි.
අහසෙහි නිල ද, වලාකුළු අළු පැහැය ද උස් තුරු මුදුන්වල සෙවණැලි ද සොරාගෙන රඳවා ගත් ඒ නිසල ජල තලය කාගේත් මතකයෙන් කිසි දින බැහැර නො යයි. හිරිගඩු පි‍ෙපන සිහිතලය, වාතලය කපාගෙන පිහිතලයක් මෙන් සිරුර කිඳාගෙන බසියි. වා තලය, ජල තලය නිසා දැමුණු බවත් පෙන්වයි. හරියට වායු කුටියක සිටින්නක් මෙනි.
එම සොබා දම් රසය, ගුණය පැහැය, ස්වරය විඳ ගැනීමට එහි පැමිණෙන රසවත්තු, සෞන්දර්යවාදීහු බහුල වෙති. එබිම පුරාම සංචාරකයින් වැහි වැහැලා ය.
මේ පිරිස් අතරේ වැඩි වශයෙන් ම දක්නට ලැබෙන්නේ අරාබි රටවලින් පැමිණෙන අරාබි පිරිස් ය. ළමුන්, කාන්තාවන් පිරිවරාගෙන පවුල් පිටින් අරාබි ජාතිකයෝ වැඩි වශයෙන් පැමිණෙති.
අරාබි පිරිස් සුවිශේෂි කොට මෙහි පැමිණෙන්නේ ඇයි? ඔවුන් ද සොබා සොඳුරු බව අගයන තවත් මනුෂ්‍ය කොට්ඨාසයකි. එසේ වුව ද, ඔවුන්ගේ ආගමනයේ ඇත්තේ කිසියම් වන්දනාවෙක ස්වරූපයකි.
ඒ ගැන ඔවුන් පවසන්නේ මෙසේ ය. ශුද්ධ වූ නබිතුමා එම යුගයේදී මෙම දිවයිනේ සංචාරය කර ඇත. එහිදී මෙම කඳුකරයේ පා ගමනින් සංචාරය කර තිබේ.
එතුමෝ කඳුකරයේ කුඩා දිය කඳුරක, දිය රැඳි ස්ථානයකදී ස්නානය සඳහා සූදානම් වූහ. එහිදී දේව අනුහසින් එම ස්ථානයෙන් රන් සෙම්බුවක් මතු විය. එය උපයෝගී කරගෙන දිය නා සෙම්බුව යළිත් දිය යට දමා නබි තුමෝ එතැනින් පිටත් වූහ. මේ එක් බැතිමතුන් පිරිසකගේ අදහස ය. තවත් පිරිසක් පවසන්නේ වෙනස් අදහසකි. නබිතුමාට සෙම්බුව හමුවී ඇත්තේ පහළින් ඇති හුන්නස් (පෝල්ස්) දිය ඇල්ලෙන්. මෙලෙස හමුවූ සෙම්බුව රැගෙන ගොස් ස්නානාය කර තිබේ.
එම ශුද්ධ වූ ජලය ඇති ස්ථාන සොයා ඔවුන් වාර්ෂිකව දරුවන්, බිරිඳන් සමඟ පැමිණ එම ශුද්ධ ජලයෙන් මුහුණ දෝවණය කිරීම හෝ තම ආගමික යුතුකම බව ඔවුහු පවසති. සෙම්බුවත්තට පැමිණෙන අරාබි වන්දනාකරුවන් ඇතුළු මුස්ලිම් ජාතිකයන් සෙම්බුවත්ත වැව අසල තනා ඇති දිය තටාකයේද හුන්නස් දිය ඇල්ල අසල තටාකයේ ද ශුද්ධ ජලය ස්නානය කරන්නේ අල්ලාහ් දෙවිඳුන්ට ප්‍රශංසා කරමිනි. අතීතය සමරමිනි. දැන් මෙම ස්ථාන අරාබින් මෙන්ම මෙරට මුසල්මානුවන්ගෙන් පිරී ඉතිරී යමින් පවතී. සෑම වසරකම ඊද් – උල් අල්හා සැමරුම් දින වකවානුවල එය සැමරීම් සඳහා සිරිලක සංචාරය කර සෙම්බුවත්ත හුන්නස් දිය ඇළි දැක බලාගෙන, එහි ශුද්ධ ජලය ස්පර්ශ කොට ආපසු යෑම තම අරමුණ බව අරාබි සංචාරකයෝ පැවැසූහ. ඔවුන්ගෙන් ඇතැමෙක් එහි ජලය කුඩා බෝතලවල බහාගෙන සිටිනු ද දක්නට ලැබුණි.
ලොව පුරා ද, රට පුරා ද එවැනි ජන විශ්වාසයන්, ඇදහිලි, මතයන් ඇති ස්ථාන බොහෝ ය. එහි සත්‍යාසත්‍ය බව කෙසේ හෝ වේවා මිනිස්සු වැල නොකැඩී එම ස්ථාන කරා විවිධ අපහසුතා විඳගෙන ගමන් කරති.
ලංකාවේ තවමත් වැඩිමනත් ප්‍රචාරයක් නැති සෙම්බුවත්තෙ හා නබිනායක තුමා සම්බන්ධ ශුද්ධ භූමිය සම්බන්ධ කතාව බොහෝ සේ ප්‍රචලිතව ඇත්තේ අරාබියේ ය. අරාබි බැතිමතුන් වැල නොකැඩී වන්දනාවේ එන්නේ ඒ පසුබිමේ ය.
පසුගිය දිනෙක සෙම්බුවත්ත ප්‍රදේශයේ කළ සංචාරයකදී අප විඳි අත්දැකීම මවිත කරවන සුලුය. සෙම්බුවත්තට හැරෙන දුර්ග මඟ දක්වා කිලෝමීටර් පහකට වැඩි වාහන පෝලිමකි. මේ පැමිණෙන සංචාරකයන්ගෙන් සියයට හැත්තෑවකට වඩා අරාබි ජාතිකයෝ ය.
සෙම්බුවත්තට යන දුර්ග මගේ වතුයායට යන්නට මින් පෙර ත්රිරෝද රථයක් සඳහා අය කළ මුදල රුපියල් 750 ත් 1000 ත් අතරය. මේ වන විට එහි මිල ගණන් ඉහළ ගොස් ය. විදේශිකයෙක් එතැනට රැගෙන යන්නට අය කරන මිල රුපියල් තුන්දහස් පන්සියයකි. තැරැව්කරුවාට 1500 කි. ත්රිරෝද රථ රියදුරාට 2000 කි.
ස්ථානයේ රථවාහන පාලනය කරමින් පවත්වා ගන්නේ ඇල්කඩුව සේවකයන්ගේ නිවාස සමූපකාර සමිතිය මඟිනි. එක් ප්‍රවේශයක් වෙනුවෙන් රුපියල් දෙසීයකි.
ඇල්කඩුව හන්දිය සංචාරක පුරයක සිරි ගනිමින් ඇත. මඟ දෙපස බොහෝ නිවෙස් සංචාරකයන් වෙනුවෙන් වෙන් වෙමින් තිබේ. කුඩා හෝටල්, කබානා යළිත් ඉදිවෙමිනි. සමහර නවාතැන් පළවල් වෙන් වී ඇත්තේ අරාබි ජාතික සංචාරකයන් වෙනුවෙන්මය. ඒ ස්ථානවල අරාබි කොඩි ලෙළ දෙමිනි.
සංචාරක ව්‍යාපෘතියක් ලෙස සෙම්බුවත්ත සාර්ථක වෙමින් ඇත. අරාබි සංචාරකයන්ගේ පැමිණීමේ යම් ආර්ථික පසුබිමක් මේ දුගී මිනිසුන් විෂයෙහි ඇති කර තිබේ. එහෙත් මේ ආගමික විශ්වාස ඔස්සේ සිදුවෙමින් ඇති භක්තිවාදී සංචාර නියාමනය වීම වැදගත් ය. මේ ඔස්සේ ඇති විය හැකි ව්‍යසන පිළිබඳ ලෝක ආදර්ශ ඕනෑ තරම් තිබේ.
අසල්වැසියන්ට දොර විවර කළ යුත්තේ සුතනබුවගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳ සහතිකයක් තිබේ නම් පමණි.
ටෙරන්ස් වනිගසිංහ